سید مهدی بنی طبا: بهطور قطع نظام بانکی یکی از مهمترین اجزای ساختار اقتصادی کشور است و میتوان گفت تا وقتی نظام بانکی اصلاح نشود هیچچیز اصلاح نمیشود. این همان حرفی است که رئیسجمهور محترم۲۱ مرداد ماه سال جاری در همایش تبیین سیاستهای اقتصادی دولت برای خروج از رکودمطرح کرد. البته انتقاد از عملکرد نظام بانکی منحصر به رئیسجمهور نیست و بسیاری از مسئولین عالیرتبه نظام، نمایندگان مجلس، اقتصاددانان و... مشکلات موجود در نظام بانکی را گوشزد کردهاند.
افزایش انتقادات از نظام بانکی کشور به این دلیل است که بهمرور همه مسئولان، دولتمردان، کارشناسان و مردم فهمیدهاند که یکی از مهمترین مشکلات کشور عملکرد نامناسب بانکهاست.
در واقع علیرغم همه تلاشهایی که در سالهای گذشته توسط کارمندان خدوم شبکه بانکی انجامشده است، اما به دلیل عدم وجود سیاستگذاری مناسب، هماکنون شاهد مشکلات متعددی اعم از غیرشرعی بودن برخی از معاملات بانکی، استخر کردن وجوه و استفاده از حسابداری بانکداری ربوی، تبدیل وکالت به مالکیت در استفاده از منابع مالی، شرکتداری گسترده و ورود و به فعالیتهای سوداگرانه مانند حوزههای زمین و مسکن و ارز، حجم گسترده تسهیلات غیرجاری و تسهیلات کلان به اشخاص مرتبط، عدم اختصاص سپردههای قرضالحسنه(اعم از جاری و پسانداز) به تسهیلات قرضالحسنه، کاهش شدید تسهیلات به بخش کشاورزی، عدم مسئولیتپذیری و عدم شفافیت عملکرد بانکها و... در شبکه بانکی هستیم.
بدیهی است که بدنه نظام بانکی بهویژه کارمندان زحمتکش شعب بانکها هیچ نقشی در پیدایش وضع موجود نداشتهاند و آنها در طول دوران خدمتشان به بهترین وجه ممکن سیاستهای بانک مرکزی و یا مقامات بانکی را اجرا کردهاند واگر وضع موجود بحرانی به نظر میرسد علت را باید در سیاستگذاریها و عملکرد بانک مرکزی و مدیران ارشد بانکهای دولتی و خصوصی جستجو کرد.
در روزهای گذشته شاهد هستیم که مدیران ارشد نظام بانکی و مسئولین اقتصادی کشور، با وجود آنکه به خوبی به مشکلات موجود و علل پیدایش آنها واقفاند، بهناحق انتقادات وارده به نظام بانکی را متوجه کارمندان خدوم شبکه بانکی میکنند و از این بابت از آنان پوزش میخواهند که بسیار تعجببرانگیز است.
برای مثال در پاسخی که وزارت اقتصاد به نامه مجمع کارآفرینان در ۲۷ مهرماه داده است، آمده: «علیرغم حجم وسیع انتقادات وارده، نظام بانکی کشور عملکرد قابلتوجهی در رشد و تعالی کشور بر عهده داشته و استفاده از عباراتی مانند خدعه گری و دور زدن قوانین شایسته پرسنل خدوم نظام بانکی نمی باشد.» و یا در همان روز مدیر عامل محترم یکی از بانک های خصوصی ، در نشست هماندیشی بانکداری الکترونیک سخنانی با این مضمونبیان داشتند: متأسفانه این روزها هجمههای زیادی به نظام بانکی میشود که من بهعنوان یک شهروند از این بابت متأسفم و از کارکنان نظام بانکی عذرخواهی هم میکنم.
این اظهارات در حالی مطرح میشود که کارمندان نظام بانکی نه در پیدایش وضع موجود نقشی داشتهاند و نه در برونرفت از آن تأثیر چندانی میتوانند داشته باشند. به نظر میرسد پیش از آنکه نظام بیمار بانکی مشکلات بیشتری برای کشور ایجاد کند، بهتر است مسئولین اقتصادی کشور، هرچه زودتر برای درمان نظام بانکی کشور راهحلی ارائه کنند.
*کارشناس ارشد اقتصاد