۵ عامل محدوده کننده بازار سهام و آینده صنایع مرتبط با تحریم

به گزارش اخبار بانک، شرکت مشاور سرمایه گذرای ابن سینا مدبر ( اماکو) با ارایه تحلیلی اعلام کرد: در شرایطی هفته گذشته هم به پایان رسید که همچنان بازار سرمایه در حال درجا زدن است و معامله گران بازار به دو دسته تقسیم شده اند.

عده ای عنوان می کنند دیگر ریزش ها تمام شده و در برخی گروه ها گزارش‌های میان دوره ای آنقدرها هم بد نبوده است.این گروه به رشد بازار تا پایان سال خوش بین هستند و مدام بهانه هایی را برای صعود عنوان می کنند. زمانی توافق هسته ای، زمانی حمایت دولت و... و الان هم به سود سال آینده شرکت‌ها و رفع تحریم‌ها و ورود سرمایه گذار خارجی امید بسته اند.

در طرف دیگر عده ای معتقدند نباید توقعات را از بازار بالا ببریم. نباید بازار سرمایه را وضعی و مقطعی بنگریم و فکر کنیم اگر شرکت ها سود سال آینده را بالاتر ببینند ( که اینکار را نیز نخواهند کرد!) اتفاق خاصی خواهد افتاد. حتی در آن صورت، باز هم تضمینی برای رشد وجود ندارد.

5 عامل مهم و محدود کننده بازار

در این میان عوامل محدود کننده دیگری نیز در بازار وجود دارند که به این زودی‌ها اجازه رشد به بازار را نخواهد داد.

اولین مسئله قیمت نفت است که فعلا چشم انداز آن صعودی نیست و هر از گاهی یک موسسه معتبر بین المللی از احتمال نزول قیمتی مجدد آن هم سخن می گوید. با نفت ضعیف شاهد دولت ضعیف و اقتصاد ضعیف تر خواهیم بود و مشخص است که بودجه های عمرانی و سایر سرفصل های هزینه ای نیز دچار مشکل خواهند شد و در عوض فشار برای اخذ مالیات بیشتر برای  جبران درآمدهای دولت افزایش خواهد یافت.

مسئله دوم عمیق بودن بحران در بخش تولید است که علاوه بر کاهش مقدار فروش و قیمت فروش محصولات و زیانده شدن صنایع بزرگ و کوچک مشکلات ساختاری و بلندمدت تری را نیز باعث خواهد شد. بحران بدهی های بانکی و خصوصا بدهی‌های ارزی با کاهش درآمدهای شرکت‌ها ، احتمالا تا سال‌های بیشتری شرکت‌ها را تحت تاثیر خود قرار خواهد داد.

مورد مهم بعدی، کمبود نقدینگی در شرکت ها برای توزیع سود در مجامع تیر ماه 95 خواهد بود. باید انتظار فصل کم رونقی در زمان مجامع را داشته باشیم، در عوض می توان انتظار موجی از افزایش سرمایه ها در مدت زمان باقی مانده تا پایان سال و همچنین نیمه اول سال بعد را داشت که صرفا به دو دلیل ( خصوصا در شرکتهای بزرگ) صورت خواهد پذیرفت. دلیل نخست بازپرداخت بدهی ها و تامین سرمایه در گردش خواهد بود و دلیل دوم هم پرداخت اندک سود نقدی توزیع شده در مجامع!

مورد دیگری که احتمالا فروش تولیدات داخلی را بدتر هم خواهد کرد، انتظارات مشتریان برای ورود کالای با کیفیت تر در زمان بعد از تحریم‌ها است که تقریبا در بیشتر صنایع اتفاق خواهد افتاد. رقابتی تر شدن بازار قطعا به ضرر تولید کننده داخلی خواهد بود. البته ممکن است دولت با نظام تعرفه ای سعی در کنترل اوضاع داشته باشد اما باید پذیرفت انتظارات بازار را نمی توان به راحتی تغییر داد.

رویکرد و نگاه اشتباه دولت به وضع تولید و همچنین بورس و بازار سرمایه عامل بعدی است. اعتقاد به رشد یک به یکی بازار سرمایه با رشد اقتصادی کشور اساسا از بنیان غلط است. متاسفانه عدم آشنایی درست با علم روز مالی و تئوریهای آن باعث شده تا وزیرانی چون وزیر صنعت، وزیر نفت و حتی وزیر محترم اقتصاد واکنش بورس به اخباری که در آینده قرار است اتفاق بیفتد را تنها " یک هیجان" بدانند و افسار بورس را خیلی زود بکشند.

یک مثال برای شرکت خارجی موفق که اگر در بورس  ایران بود ...

اگر دولتمردان اجازه واکنش درست به بازار را می دادند و جذابیت های آن را با تفکرات برخی مدیران از بین نمی بردند اینک بازار به استقبال رفع تحریم ها رفته بود و تا این حد زجرکش نمی شد. در این رابطه ذکر مثالی ضروری است.

شرکت تسلا موتور که در تولید خودروهای برقی فعالیت می کند یکی از شرکت هایی است که تنها بر اساس چشم انداز خود در بازار "نزدک" رشد کرده است.

همانطور که در شکل زیر نشان داده شده از اوایل سال 2013 و همزمان با انتظار گزارشی مبنی بر کاهش مصرف بنزین در آمریکا تا سال 2050 و کاهش نیاز به سوخت های فسیلی به عنوان سوخت اتومبیل و فراگیر شدن استفاده از اتومبیل های برقی، شاهد استقبال چشمگیر به سهام شرکت های تولید کننده اتومبیل های برقی بودیم. قیمت سهام تسلا موتورز به یکباره و در عرض کمتر از 18 ماه از 38 دلار به 279 دلار به ازای هر سهم رسید. این مورد تنها مرهون چشم انداز مثبت این شرکت در تولید خودروهای برقی است.

تصور کنید تسلا موتور در کشور ما قرار داشت. اگر فرض کنیم این شرکت از دست سازمان تامین اجتماعی و بدهی بانکی و شورای رقابت و.... جان سالم به در می برد و توان تولید را هم مطابق با آنچه پیش بینی می شد داشت چه اتفاقی رخ می داد؟

در اولین واکنش مسئولین صنعت و معدن و مسولین اقتصادی عنوان می کردند هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است! رشد قیمت این شرکت هیجانی است و مرتبا به همه هشدار می دادند! ممکن بود توهم توطئه اتفاق بیفتد و عده ای به رانت خواری و مفت خوری متهم شوند! در نهایت سهام تسلا موتور به کمتر از قیمت اسمی برسد!

وضعیت صنایع مرتبط با تحریم و نقش بودجه سال آینده شرکت ها

حال بهتر است نگاهی به وضعیت صنایع کشورمان داشته باشیم که رفع تحریم ها را پیش رو دارند.خودروسازها در حال از بین رفتن هستند و در بازار سرمایه هم هیچ رمقی ندارند. بانک ها به زیر قیمت اسمی رسیده اند! هرگونه امید برای رشد در آینده هم توسط اکثریت اقتصاددانانی که مفهوم بازارهای مالی و کارکرد آن را درک نکرده اند به شدت سرکوب می شود. قوانین و مقررات به صورت هفتگی تغییر می کنند و هیچ مبنایی برای پیش بینی بلندمدت وجود ندارد.

اینکه تصور کنیم بودجه سال آینده شرکت ها می تواند بازار را نجات دهد ساده انگاری بوده و از رویاهایمان سخن گفته ایم. رویکرد اقتصادی دولت، رشد شانه به شانه اقتصاد کلان و بازار سرمایه است و اعتقادی به واکنش زودتر بازار سرمایه ندارد. این به این دلیل است که تفکری که پشت سر نظام اقتصادی  نظام صنعت و معدن کشور است با بازار سرمایه غریبه است و هنوز هم عینکی ر ا به چشم می زد و شرایط را با آن می سنجد که 20 سال پیش استفاده می کرد.