رمزگشایی از دستورالعمل بخشودگی جریمه دیرکرد بانکی
خراسان نوشت: اگر شما جزو آن دسته از افرادی هستید که از بانک ها وام گرفته اید و قسط عقب افتاده دارید، از شنیدن خبرهای بخشودگی وجه التزام و سود تسهیلات هیجان زده شده اید احتمالا تبلیغ برخی از بانک ها را دیده اید که گفتند اگر تا انتهای اسفند ماه کل وام را تصفیه کنید، جریمه دیرکرد و سود بخشیده می شود، مطمئن هستم که شگفت زده شده اید. شگفت زده از این بابت که چطور می شود که بانک هایی که بعضاً برای چند صد ریال ناقابل بدهی، شاید چند صد تومان خرج می کنند تا با شما تماس بگیرند و شما را متقاعد کنند این بدهی را بپردازید، این قدر دست و دل باز شده اند و جرایم و سود تسهیلات را می بخشند؟اما با کمال تعجب باید بگوییم که اصل این خبر صحیح است.دخل و خرج امروز این موضوع را بیشتر باز کرده است و البته توصیه می کند که تا دیر نشده، سری به بانک مربوطه بزنید و قسط ها و یا حتی وام خود را تصفیه کنید.
شرایط بخشودگی سود و وجه التزام وام ها
ماجرا از این قرار است که بانک مرکزی طی حساب و کتاب هایی که با مجلس داشته، اخیراً دستورالعملی را به 10 بانک ابلاغ کرده است. این دستورالعمل به افرادی مربوط می شود که تا 100 میلیون تومان وام دارند. البته این وام را باید از بانک های ملی ، صادرات ، تجارت، ملت، سپه، توسعه تعاون، صنعت و معدن، توسعه صادرات، رفاه کارگران و کشاورزی دریافت کرده باشید. اگر از بانکی غیر از این ها وام دریافت کرده اید، امیدی به بخشش نیست.
اما اگر از این 10 بانک وام گرفته اید و اقساط عقب افتاده دارید، می توانید با به روز رسانی اقساط خود از بخشش کامل سود تسهیلات و وجه التزام آن بهره مند شوید.هم چنین اگر وام گیرندگان کل وام خود را در این مدت تصفیه کنند، دیگر لازم نیست سود اضافه ای بابت اقساط آتی خود بپردازند.حتماً تا اینجا برایتان چندین سوال پیش آمده است از جمله این که سود تسهیلات چطور بخشیده می شود و یا این که مگر در تصفیه زودتر از موعد، قرار بوده سود اضافه ای بپردازیم که اکنون بخشیده می شود!! اگر کمی تحمل داشته باشید و تا آخر مطلب را دنبال کنید، این موارد را توضیح می دهیم.
آن چه قرار است بانک ها ببخشند
قبل از این که به این موضوع بپردازیم، باید گفت که شاید وقتی این گزارش را مطالعه می کنید، همه بانک های فوق، این دستورالعمل را ابلاغ نکرده باشند، ضمن این که ظاهراً بانک مرکزی قرار است سقف بخشودگی این وجوه را برای بانک های مختلف، به طور مجزا تعیین کند و بانک ها بر اساس آن، بدهکاران را اولویت بندی کنند که در آن صورت، می بایست گوش به زنگ باشید تا از این فرصت نادر!، بهتر استفاده کنید. ما در این جا، جزئیات این بخشنامه را برای وام هایی از قبیل خرید خودرو، کالا و ... که مشتری بانک به صورت قسطی آن را بازپرداخت می کند، تشریح می کنیم. با توجه به رویه های بعضاً متفاوت بانک ها، نیز بانک ملی ایران که نماینده بانک مرکزی در نظام بانکی است و احتمالاً طیف وسیعی از مردم با آن ارتباط دارند را مد نظر قرار می دهیم.
بخشش وجه التزام
فلسفه وجودی این وجه که اصطلاحاً به جریمه دیرکرد هم مشهور است، ایجاد حس تعهد بیشتر در تسهیلات گیرنده برای بازپرداخت به موقع اقساط وام است. به عبارت دیگر همان وجهی است که باید بابت بدحسابی خود به بانک بدهیم.در حالت معمولی، یعنی فارغ از شرایط دستورالعمل اخیر بانک مرکزی، بانک ها به ازای تعداد روزی که هر قسط عقب افتاده است، این وجه را طبق فرمول زیر از شما طلب می کنند:
به عنوان مثال فرض کنید شما وامی از بانک گرفته باشید که مبلغ اقساط آن 100 هزار تومان باشد. اگر دو قسط عقب افتاده داشته باشید که از یکی 35 و از دیگری 5 روز گذشته باشد، شما می بایست بابت قسط اول 575 تومان و بابت قسط دوم، 82 تومان و در مجموع 675 تومان وجه التزام بپردازید.اما هم اکنون و طبق بخشنامه بانک مرکزی، تا پایان امسال، این وجه التزام مورد بخشودگی قرار می گیرد. اگر این رقم در مثال ما بسیار کم است، اما با گذشت زمان این رقم به صورت زیادی افزایش پیدا خواهد کرد.
بخشش سود پس از سررسید تسهیلات
اما در دستورالعمل اخیر، موضوعی که شاید نسبت به بخشش وجه التزام بیشتر قابل توجه باشد، بخشش سود پس از سررسید اقساط معوق است. باید توجه داشته باشید که به تعویق افتادن هر قسط شما، علاوه بر این که موجب بدحساب شدن شما نزد بانک و اختصاص مبلغ وجه التزام به شما می شود، به این معنی است که پولی اضافه از بانک نزد شما باقی مانده و بانک را از وام دادن به دیگران و اخذ سود تسهیلات مربوط به آن محروم کرده است. لذا شما باید این مبلغ را به بانک بپردازید. با توجه به این که حداکثر نرخ سود تسهیلات در شرایط فعلی، 18 درصد است، لذا نرخ این سود که به آن سود پس از سررسید گفته می شود نیز 18 درصد است.نکته قابل توجه دیگر در این جا این است که این سود، جدای از سود خود تسهیلات است. مثلاً شما اگر از بانک، 10 میلیون تومان تسهیلات با نرخ 18 درصد و یک ساله دریافت کنید، در مجموع می بایست یک میلیون و 800 هزار تومان، به بانک، علاوه بر 10 میلیون تومان اصل وام بپردازید که بانک این سود تسهیلات را در هر قسط سرشکن می کند.اما در سود پس از سررسید، شما جدای از مبلغ فوق، به ازای هر قسط عقب افتاده باید به بانک سود جداگانه ای به شرحی که گفته شد، بپردازید.
با این حساب، فرض کنید در شرایط معمولی قرار دارید (یعنی بدون توجه به بخشنامه اخیر بانک مرکزی) و وامی از بانک گرفته اید که مبلغ هر قسط آن (مانند مثال بخش وجه التزام) 100 هزار تومان باشد. در صورتی که شما دو قسط عقب افتاده داشته باشید؛ به گونه ای که از یک قسط 35 روز و از قسط دیگر 5 روز گذشته باشد، از فرمول زیر، سود پس از سررسید این دو قسط شما محاسبه می شود. این فرمول دقیقا همان فرمول بخشش وجه التزام است که در بالا گفته شد.
بخشش سود وام برای تصفیه زودتر از موعد
بخشنامه اخیر بانک مرکزی حاوی یک نکته مهم دیگر هم هست که برای آن هایی که می خواهند وام خود را زودتر از موعد تصفیه کنند، قطعاً جذاب خواهد بود. بر این اساس، کل سود اقساطی که موعد آن ها نرسیده است، بخشیده می شود. در حالی که تا پیش از این، تنها 90 درصد سود اقساط بخشیده می شد.ممکن است بپرسید که این موضوع چه اهمیتی دارد؟ شاید بشود گفت پاسخ به این سوال به یک رمزگشایی از اقساط تسهیلات نیاز دارد.همانطور که ذکر شد، هنگامی که وامی می گیریم، سود آن به اصل وام اضافه شده و جمع این رقم روی هر قسط سرشکن می شود. بدین ترتیب، مبلغ هر قسط تلفیقی از سود وام و اصل وام است.
با این حال، نکته قابل توجه این است که نسبت این سود و اصل در تمام اقساط یکسان نیست. به طوری که هر چه قسط های بیشتری می پردازیم، از میزان سود در هر قسط کاسته شده و به اصل وام افزوده می شود.به عنوان مثال، جدول زیر، جزئیات ارقام فوق را برای اقساط یک وام 100 میلیون ریالی با اقساط 36 ماهه که مبلغ هر قسط 361 هزار و 524 تومان است نشان می دهد.همانگونه که مشاهده می شود، در اقساط اولیه این وام، سهم سود از هر قسط، حدود 140 تا 150 هزار تومان است که هر چه به پایان موعد وام نزدیک می شویم، این رقم کمتر و کمتر می شود به طوری که در اقساط نهایی، به زیر 20 هزار تومان می رسد.
با این وصف، بخشیده شدن سود تسهیلات آتی، علاوه بر این که 10 درصد نسبت به قبل بیشتر شده است، یک نکته مهم دیگر را در خود نهفته دارد. در شرایط قبلی، با توجه به کاهنده بودن سهم سود در اقساط تسهیلات، اگر در اقساط ابتدایی می خواستید کل وام را تصفیه کنید، شاید مجبور بودید مبلغ قابل توجهی را بابت 10 درصد سود بخشیده نشده بپردازید.بدین ترتیب، هم اکنون و در یک ماهه مانده به پایان سال 96، شرایط برای آن هایی که قسط عقب افتاده دارند و می خواهند به جرگه خوش حسابان بانکی بپیوندند و همین طور آن هایی که می خواهند وام خود را زودتر تصفیه کنند، بهتر شده است.
