70 درصد ارزش بورس تهران در اختیار تنها 20 شرکت

به گزارش خبرنگار اخبار بانک، با توافق هسته ای که تابستان منعقد شد در نهایت سرمایه های خارجی به ایران راه پیدا می کنند. علت ساده است: جمعیتی بزرگ، تحصیلکرده با جایگاه استراتژیک، منابع طبیعی زیاد و اقتصاد متنوع. بازار سهام ایران بزرگ، نقد شو و ارزان است اما از دسترس سرمایه گذاران خارجی خارج است.

این روند هم به زودی تغییر خواهد کرد. اما سرمایه گذاران باید با چشم باز نسبت به موانع زیاد مثل شفافیت محدود شرکت، تعداد کم سهام های برجسته برای مبادله و نبود خدمات خارجی و تورم زیاد اقدام کنند.

الیسون گراهام یکی از سرمایه گذاران از شرکت مدیریت دارایی نیویورک متخصص در زمینه بازارهای نوظهور (Frontier Market) می گوید: "ما به ایران به چشم جهان سوم نگاه می کردیم که درست نبود مردم از تحصیلات بالایی برخوردار هستند و کشور صنعتی است. قصد سرمایه گذاری داریم اما با احتیاط."

بسیاری از شرکت ها از جمله همین شرکت با نام وولتون کپیتال هنوز اجازه خرید سهام در بازار بورس تهران را ندارند. در حال حاضر سرمایه گذاران بین المللی کمتر از سه درصد سهام در بورس تهران دارند.
با اینحال تعداد زیادی از آنها هم قصد ورود به بورس ایران را دارند زیرا طی ۶ تا ۱۲ ماه آینده تحت تاثیر توافق مسیر باز می شود.

۹ ژوئن بیش از یک ماه پیش از امضای توافق وب سایت بورس تهران گزارش کرد مدیران دارایی از بریتانیا، سوئیس، فرانسه و روسیه برای بررسی فرصت ها به تهران سفر کرده اند.

در عین حال رضا سلطان زاده یکی از اعضای سرمایه گذاری خارجی سازمان بورس و اوراق بهادار تهران چشم انداز بازار سرمایه ایران را "کاملاً مثبت" ارزیابی کرد.

همانقدر که این بازار پر از وعده های خوب است عاری از ریسک نیست.

نگرانی اصلی مالکیت شرکت است. گراهام می گوید: "بازار بزرگ و قابل نقد شدن است اما وابستگی دولتی زیاد است ما نگران داشتن سهام در شرکت هایی هستیم که بیشتر مالکیت آن دولتی باشد."

برخی از شرکت ها با سهام زیاد دولتی و برخی با سهام کامل دولتی هستند که چنین انحصاری در نبود شخص دیگر برای سرمایه گذاری رخ می دهد. بطور مثال ۸۲درصد از سهام سایپا دولتی است و وزیر صنایع و تجارت مدیر عامل این شرکت که دومین خودروساز بزرگ ایران است را تعیین می کند. حتی مالکیت خصوصی هم آنقدرها خصوصی نیست بسیاری از شرکت های خصوصی وابستگی دولتی دارند.

بنابراین ۱۰۰درصد خصوصی بدون وابستگی دولتی کمیاب است.این بازار شبه خصوصی شبیه بازار بعد از دوران کومونیست در روسیه در دهه ۱۹۹۰ است.

مشکل دیگر شرکت های حاضر در بورس ایران شفاف نبودن امور مالی و عدم ارائه پیوسته به زبان انگلیسی است بنابراین ممکن است یک سرمایه گذار خارجی خودش هم دقیقاً متوجه نشود چکار می کند.

بازار بورس تهران با بیش از ۸۰۰ شرکت و ارزش بازار بیش از ۹۷ میلیارد دلار بازاری متمرکز است. شرکت های برتر بورس تهران در حوزه انرژی، مخابرات و بانک ها هستند که حدود ۵۰ از ارزش بازار متعلق به آنهاست.

۲۰ شرکت برتر بورس ۷۰درصد از ارزش بازار را در اختیار دارند. بعلاوه تعداد کمی از سهام های برجسته قابل مبادله هستند. علت تا حدودی آن است که صندوق های بازنشستگی و دیگر سرمایه گذاران داخلی در خرید دارایی های خارجی مشکل دارند اما این صندوق ها تقریباً مشتاق به دور شدن از هولدینگ های ایرانی خود هستند بنابراین فروشنده هستند. سوال این است که اگر بدانند پول خارجی وارد بورس ایران خواهد شد به چه قیمتی حاضر به فروش هستند؟ شاید هم تصمیم بگیرند مدت طولانی آن را نگه دارند تا سود بیشتری ببرند ارزش گذاری بورس ایران در حال حاضر کم است زیرا شرکت های داخلی تشنه سرمایه های خارجی هستند.

ممکن است سرمایه گذاران خارجی با مشکل مالکیت مواجه شوند. هیچ موسسه خارجی نمی تواند بیش از ۱۰ درصد سهام شرکت های فهرست شده را خریداری کند.

علاوه بر اینها سرمایه گذاران بازار ایران همچنین باید یک موضوع اقتصاد کلان به نام تورم را در نظر بگیرند. تورم در دوران ریاست جمهوری روحانی از ۴۵درصد دولت قبل به ۱۵درصد کاهش یافت.

سرمایه گذاران باید ریسک های سیاسی را هم مد نظر قرار دهند بر اساس توافق صورت گرفته که احتمال می رود نتیجه آن در ابتدای سال میلادی ۲۰۱۶ آغاز شود ممکن است با پای بند نبودن ایران به توافق تحریم ها بلافاصله بازگردند.

در نهایت تحلیل دقیق ایران و اقتصاد آن دشوار است. به هر حال ایران کشوری است که تبلیغات منفی زیادی برای آن صورت گرفته و به مردم نسبت داده شده است. ایران، کره شمالی نیست که در آن هیچ آزادی وجود نداشته باشد. برخلاف گفته نتانیاهو ایرانی ها می توانند شلوار جین بپوشند!
Benefits Canada