باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: روزی که چمران با شهادت مظلومانه، نامش را در تقویم تاریخ نه فقط ایران بلکه جهان اسلام ثبت کند و همواره الگویی مناسب برای آیندگان بخصوص جوانان باشد.
در این زمینه مهدی چمران، برادر شهید چمران و رئیس پیشین شورای شهر تهران به گفت: دوران زندگی شهید مصطفی چمران به چند بخش تقسیم اصلی میشود که هرکدام از این بخشها دارای ویژگیهای منحصر بفرد است و باید از آن درس گرفت.
دوران دبیرستان:
چمران در ادامه افزود: من دوران دبیرستان و یک سال و نیم دانشگاه (دانشگاه تهران) برادرم را خوب به خاطر دارم؛ چون وی به عنوان برادر رفتار صمیمانه و در عین حال یک مبارز الگویی بسیار مهم برایم بود.
به گفته وی، شهید چمران شاگرد درس تفسیر مرحوم آیتالله طالقانی در مسجد هدایت تهران بود .
وی افزود: در بسیاری از جلسات من هم همراه ایشان در این جلسات درس شرکت داشتم از این رو روز دستگیری آیت الله طالقانی را خوب به خاطر دارم. این درحالی است که برادرم در دوران دبیرستان با توجه به روحیه انقلابی و آموزههای دینی خود به عنوان مسئول پخش اعلامیههای نهضت مقاومت ملی بعد از کودتای 28 مرداد بود.
دوران تحصیل در آمریکا:
رئیس شورای شهر سابق تهران درباره زندگی برادرش در دوران تحصیل آمریکا به خبرنگار ما گفت: در این دوران من همراه ایشان نبودم؛ ولی با توجه به نامههایی که ارسال میشد یا افرادی که از آمریکا به ایران میآمدند بیشتر رویدادها و فعالیتهای دکتر را میدانستم.
مهدی چمران درباره فعالیتهای برادرش در آمریکا نیز تاکید کرد: فعالیتهای مصطفی در آمریکا هم سیاسی و هم مذهبی بود. به صورتی که ایشان به محض ورود به آمریکا وارد انجمن ایرانیان مقیم آمریکا شد. در این دوره انجمن یاد شده توسط ساواک و نیروهای طرفدار شاه اداره میشد ولی رفته رفته برادرم با روشنگریهایی که انجام داد به دانشجویان این نکته را یادآوری کرد که انجمن باید زیر نظر و با مدیریت خود دانشجویان اداره شود، نه اینکه دیگران به اعضا دیکته کنند چه باید انجام دهند.
وی تصریح کرد: سخنان و استدلالهای برادرم باعث شد، در اولین انتخابات انجمن پس از حضورش، وی با اکثریت آراء بهعنوان رئیس انجمن انتخاب شود. این رویداد زندگی سیاسی و مقاومت برادرم درمقابل رژیم استبدادی شاه خارج از مرزهای ایران را وارد مرحلهای تازه کرد که اولین گام ترتیب دادن تظاهراتی علیه شاه بود.
مهدی چمران درباره ادامه فعالیتهای خارجی برادرش در خاک آمریکا به خبرنگار ما گفت: پس از موفقیت مصطفی در مدیریت انجمن ایرانیان مقیم آمریکا؛ وی توانست با کمک دوستانش انجمن اسلامی دانشجویان مقیم آمریکا را نیز تاسیس کند که هنوز هم این انجمن فعالیت میکند. نکته جالب درباره انجمن اسلامی این است که فقط مربوط به دانشجویان ایرانی نیست بلکه در انجمن مذکور اغلب دانشجویان مسلمان مقیم آمریکا مثل دانشجویان پاکستانی، مصری و ... عضو بوده و هستند. چون برادرم معتقد به مبارزه گسترده علیه ظلم و ستم بود و تصمیم داشت فرا مرزی در این زمینه سیاستگذاری کند. جالب است بدانید بسیاری از متون سخنرانی برادرم در این انجمن و تحقیقاتی که انجام داده هنوز موجود است.
دوسال زندگی مخفیانه:
رئیس اسبق شورای شهر تهران ضمن اشاره به دوسال زندگی مخفیانه برادرش در کشور مصر تصریح کرد: پس آمریکا برادرم برای آموزشهای نظامی و تشکیل گروههایی که در آن تعدادی ایرانی آموزش میدیدند تا علیه رژیم شاه حرکت مسلحانه داشته باشند، وارد مصر شد. ولی به دلیل کنترل شدید ساواک نسبت به زندگی ایشان؛ مصطفی دوسال زندگی مخفیانه در این کشور داشت؛ به صورتی که نه ساواک و نه سازمان «سیا» نمیدانستند او چه کار میکند و کجا اقامت دارد.
وی ضمن اشاره به اینکه خانواده میدانستند دکتر چمران مشغول چکاری است و کجا اقامت دارد در ادامه گفت: وزارت اطلاعات ایران چندی پیش نامهای از ساواک که از درجه طبقه بندی محرمانه خارج شده بود را منتشر کرد. در آن نامه رئیس ساواک به سفیر وقت ایران در آمریکا (اردشیر زاهدی) نوشته است: «شما اینهمه بودجه از ایران دریافت میکنید و سازمان سی آی ای آمریکا با آن همه امکاناتش و اف بی آی با کلی نیرو نتوانستید محل اقامت چمران را پیدا کنید و بفهمیدمشغول چه کاری است؟»
ماجرا ماندن چمران در ایران:
مهدی چمران ضمن تاکید براینکه مصطفی پس از مدتی به این نتیجه رسید، قیام مسلحانه در مقابل شاه به صلاح نیست به خبرنگار ما گفت: در بهمن ماه 1357 من (مهدی چمران) در کمیته استقبال از حضرت امام خمینی(ره) بودم و همراه آیت الله طالقانی در مدرسه علوی و رفاه - اقامتگاههای موقت امام خمینی (ره) در تهران - مشغول انجام وظیفه بودم. پس از پیروزی انقلاب مرحوم آیت الله طالقانی با من تماس گرفتند و فرمودند: «اکنون موقع آن است که مصطفی به ایران بیاید؛ منتظر چه هستند باید بیاید.»
وی تصریح کرد: بلافاصله پس از تاکید مرحوم آیت الله طالقانی برادرم همراه یک گروه 92 نفره لبنانی که از علما، سیاسیون، اهل تسنن، احزاب مختلف و جوانان سازمان «امل» بودند وارد ایران شدند و به دیدار حضرت امام خمینی(ره) رفتند.
به گفته مهدی چمران، شهریور سال 1357 بود که امام موسیصدر متاسفانه توسط قذافی ربوده شد و هنوز هم از سرنوشت ایشان خبری در دست نیست. از این رو شرایط لبنان نامناسب شد و تکیهگاه مقاومت لبنان هم که دکتر چمران بود از سوی برخی افراد لبنان تحت فشار بودند تا بازگردد؛ ولی در همین زمان امام (ره) به برادرم دستور دادند که بماند و به کشورش خدمت کند.
وی به خبرنگار ما گفت: امام(ره) به مصطفی فرمودند: «بمان اینجا به تو نیاز هست و اگر ایران اصلاح بشود و انقلاب اسلامی به نتیجه برسد و پیروزی کامل را تجربه کند، لبنان هم درست خواهد شد.»
از معاونت نخست وزیری تا وزارت دفاع:
به گفته برادر شهید چمران، وقتی دکتر مصطفی چمران به دستور امام (ره) در ایران ماند به نوعی زندگی پرماجرای وی داخل وطن آغاز شد. چون ایشان شغلی نداشتند و فقط در مواردی که به ایشان محول میشد کمک میکردند تا زمانی که دولت موقت تشکیل و از دکتر دعوت شد به عنوان معاون نخست وزیر در امور انقلاب انجام وظیفه کند.
رئیس اسبق شورای شهر تهران در ادامه افزود: طی روزهای اول پیروزی انقلاب پس از برطرف شدن دو قائله مهم پاوه و خوزستان؛ وقتی برادرم به تهران بازگشت، مورد استقبال گسترده مردم قرار گرفت و از آنجا که امام (ره) نیز علاقه خاصی به ایشان داشتند طی حکمی از سوی امام راحل، مصطفی به وزارت دفاع دولت موقت منصوب شد.
به گفته وی اولین کارهایی که شهید چمران در این وزارت خانه انجام داد پاکسازی ارتش از افسران و نیروهای غیرانقلابی بود، درحالی که تاکید ایشان به استقلال و عدم وابستگی کشور به تجهیزات خارجی هم کاملا مشهود بود. به همین دلیل از همان موقع برای ساخت لوازم نظامی داخل کشور تلاش کرد و اولین مرکز تحقیقات سلاحهای نظامی را با همکاری دانشگاه صنعتی شریف به نام «مرکز پژوهش و گسترش صنایع دفاعی» پایهگذاری کرد.
حضور در جبهههای حق علیه باطل:
مهدی چمران که فعالیت برادرش را در وزارت دفاع یکی از بهترین دوران زندگی شهید چمران میداند در ادامه گفت: برادرم مدتی در وزارت دفاع فعالیت کرد تا اینکه در اولین دوره مجلس شورای اسلامی توانست رای بالایی از مردم تهران به دست آورد و به عنوان نماینده مردم تهران درکنار مقام معظم رهبری - ایشان هم در آن دوره نماینده مجلس بودند - در مجلس شورای اسلامی حاضر شود.
وی تاکید کرد: هنوز چندی از حضور برادرم در مجلس شورای اسلامی نگذشته بود که آتش جنگ تحمیلی توسط صدام در مناطق جنوبی کشورمان برافروخته شد و بخشهایی از میهن اسلامی ایران به تصرف نیروهای رژیم صدام درآمد. در این دوره مقام معظم رهبری و برادرم نماینده امام(ره) در شورای عالی دفاع بودند، از این رو خدمت امام رحمتالله علیه رسیدند برای کسب تکلیف که امام خمینی (ره) با اجازه و دعای خیر خود دستور حضورشان در جبهههای دفاع حق علیه باطل را صادر فرمودند.
چمران به خبرنگار ما گفت: روز شش مهرماه بود که مقام معظم رهبری، برادرم و من به همراه گروهی از داوطلبان که جمعا حدود 70 نفر بودیم به وسیله یک هواپیمای سی 130 نظامی وارد اهواز شدیم و بلافاصله جنگهای چریکی و پارتیزانی را بنام «جنگهای نامنظم» آغاز کردیم.
وی در ادامه افزود: در روزهای اول حضور در خوزستان نمیدانستیم اسم این حرکت را چه بگذاریم ولی طی مشورتهایی که انجام شد در نهایت نام «جنگهای نامنظم» برای این حرکت انتخاب شد و ستادی هم در اهواز تشکیل دادیم که برخی از افسران انقلابی ارتش، داوطلبان و نیروهای سپاه در آن حضور داشتند.
به گفته مهدی چمران در این ستاد مشکلات سپاه و نیروهای جنگهای نامنظم و ارتش توسط مقام معظم رهبری و دکتر چمران به عنوان نمایندگان امام(ره) رسیدگی میشد و مدیریت مقاومت درمقابل نیروهای رژیم صدام برعهده آنها بود. به عنوان مثال در این دوره نامهای امام (ره) مرقوم فرمودند که براساس آن به فرمانده کل قوا - بنیصدر - دستور دادند تجهیزات و مهماتی که دکتر چمران نیاز دارند در اختیارشان قرار گیرد.
وی اظهار کرد: از شب دومی که دکتر چمران به منطقه عملیاتی رسید با تعداد نیروی اندکی که در اختیار داشت با توجه به تجارب نظامی خود در لبنان به شکار تانکهای عراقی رفت که تا نزدیکی اهواز آمده بودند. طی این عملیات تعداد زیادی از تانکهای عراقی زمینگیر شدند و تازه نیروهای صدام متوجه شدند مقاومتی علیه تجاوز آنها به ایران شکل گرفته است.