ارز گران، نمک روی زخم معیشت می‌ریزد

روزنامه همدلی نوشت: «قیمت دلار که بالا برود، آب و نان هم برای مردم گران می‌شود.» این مطلب واکنش یک دست‌اندرکار بازار ارز به افزایش چشمگیر قیمت انواع ارز در بازار آزاد است. مصطفی خانزادی در گفت‌‌و‌گو با « همدلی»، می‌گوید: «متاسفانه ارزش پول ملی در ایران به سرعت رو به کاهش است و باید چاره‌ای برای حل این بحران اندیشیده شود.»

 

آنطور که خانزادی توضیح می‌دهد: «در اقتصادی که دخل و خرج اقشار آسیب‌پذیر با هم جور در نمی‌آید افزایش لجام گسیخته دلار نمک روی زخم معیشت برخی دهک‌های درآمدی می‌پاشد.» بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند، با توجه به اوضاع فعلی اقتصاد تاب و توان مدیریت ارز گران قیمت را ندارد. روندی که چند ماهی است آغاز شده و اقتصاد ایران را دل‌ آشوب کرده است.

 

بازار آزاد ارز دوباره در مسیر افزایش قیمت افتاده است. آنطور که از رصد نرخ ارز، روی تابلوی صرافی‌ها قابل مشاهده است دلار به این سادگی‌ها بی‌خیال گرانی نمی‌شود. آن‌طور که دست‌اندرکاران بازار می‌گویند طی ماه‌های گذشته تعداد چشمگیری از بازنشسته‌ها به جمع خریداران ارز پیوسته‌اند. آنها قصد اندوخته کردن دارایی شان برای کفاف تامین هزینه‌های زندگی‌شان را دارند. حالا کارشناسان اقتصادی این‌طور تحلیل می‌کنندکه: هجوم مردم به بازارهای واسطه‌ ای و غیر مولد، به روشنی از بی‌اعتمادی مردم به سیاست‌های اقتصادی و رکود تولید حکایت می‌کند.

 

همچنین گفته می‌شود بانک مرکزی در صدد کنترل قیمت‌ها در چهارره استانبول است. از یک سو چشم بر چهارراه استانبول دوخته و نگران نوسان نرخ دلار است از سوی دیگر حواسش به بازار سکه است. با وجود این تلاش‌ها اما بارها مورد انتقاد کارشناسان و دست‌اندرکاران بازار قرار دارد، کارشناسانی که بر این باور هستند دخالت‌های بانک مرکزی در بازار طلا، سکه و ارز بازار را بر هم ریخته و همه چیز به نفع دلالان شده است. رضا شایان، دست اندرکار دیگری در بازار ارز در این باره به «همدلی» می‌گوید: «بانک مرکزی اواخر سال گذشته بود که اعلام کرد قیمت‌گذاری در بازار ارز را به حاشیه بازار می‌سپارد، اما در عمل هیچگاه این اتفاق رخ نداد.» آنطور که خانزادی توضیح می‌دهد: «دولت با روش‌های دستوری در صدد کنترل بازار ارز است که مدام نتیجه عکس را در پی دارد؛ بازار بیش ازگذشته بر هم ریخته و جیب دلالان پر شده است. »

 

به باور دست‌اندرکاران بازار ارز، نظارت‌های بانک مرکزی در این مدت بر بازار آزاد ارز، فقط از شدت افزایش قیمت کاسته است و باعث شده دلار با سرعتی کم اما به صورت مداوم گران شود.

 

انتقادها از روند افزایشی قیمت ارز در بازار در حالی از سوی کارشناسان شنیده می‌شود که این اتفاق موافقانی هم دارد. «دولت‌ها در ایران پایین آمدن ارزش پول ملی را منفی می‌بینند در حالی‌که امروز کشورهایی مثل چین و ترکیه با این اقدام صنعت گردشگری شان را رونق داده‌ و صادرات شان را بهبود بخشیده‌اند.»

 

این مطلب، بخشی از اظهار نظر نایب رئیس کمیسیون تسهیل کسب و کار اتاق بازرگانی تهران درباره افزایش لجام گسیخته قیمت دلار و نگرانی بسیاری از کارشناسان در خصوص کاهش ارزش پول ملی، است.

 

احمد کیمیایی اسدی معتقد است: « به طور کلی کشورها برای آنکه صادرات خود را توسعه دهند در بعضی از مواقع ارزش واحد پول ملی‌شان را کاهش می‌دهند. این اتفاق منجر به این می‌شود که صادرات‌شان رونق بگیرد و بتوانند وضعیت تولید داخلی شان را ساماندهی کنند. به عنوان نمونه کشورهای ترکیه و چین در مقاطعی ارزش پول ملی خود را با برنامه کاهش داده اند تا بتواند صادرات خود را در رقمی که مد نظر دارند نگه دارند.»

 

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران افزود: متاسفانه در ایران این موضوع خیلی خوب جا نیفتاده است و کاهش ارزش پول ملی برای دولت‌ها نکته منفی محسوب می‌شود که فکر می‌کنند اگر این اتفاق بیفتد یک ضعف است. از سال ۱۳۹۲ که دولت یازدهم سر کار آمد تاکنون ارزش لیر تقریبا نصف شده است که این نشان می‌دهد ارزش پول ملی ترکیه به شدت پایین آمده است. احمد کیمیایی اسدی تصریح کرد: این نشان ‌می‌دهد که دولت‌ها در ایران به موضوع ارز به این شکل نگاه می‌کنند که ارزش پول ملی پایین نیاید. در ابتدای دولت یازدهم نرخ دلار حدود ۳۷۰۰ تومان بود و تا حدود دو ماه پیش هم همین قیمت بود و اکنون مدت کوتاهی است که گران شده است. مسئله ارز ارتباط مستقیم با صادرات ما دارد و می‌تواند تولید مان را رونق ببخشد. ما می‌توانیم مانند دیگر کشورها این اقدام را با برنامه انجام دهیم چون به طور کلی به نفع‌مان خواهد بود.

 

نایب رئیس کمیسیون تسهیل کسب و کار اتاق بازرگانی تهران افزود: امروز مشاهده می‌کنیم که پایین آمدن ارزش پول ملی در ترکیه باعث شده است که سفر کردن به این کشور از مسافرت به کیش و قشم ارزان‌تر تمام می‌شود. اما ما به هر نحوی که شده می‌خواهیم ارزش پول ملی‌مان را بالا نگه داریم و تنها کاری که می‌کنیم این است که با یارانه‌ای که می‌دهیم کشورهای دیگر را آباد می‌کنیم. این کشورها با این اقدام صنعت گردشگری‌شان را راه می‌اندازند و صادرات‌شان را افزایش می‌دهند. امیدواریم که در این مقطع حساس صادرات مان لطمه نخورد.

 

طی چند ماه گذشته قیمت‌ها در بازار سکه هم دوش به دوش چهارراه استانبول روند افزایشی داشته است. کمتر از دوماه پیش بود که بانک مرکزی برای کنترل قیمت سکه در بازار حراج سکه را برگزار کرد. ساعتی پس از اعلام حراجی ، صف‌های طولانی از خریداران سکه مقابل بانک مرکزی تشکیل شد و تا پایان روز بانک مرکزی اعلام کرد توانسته است قیمت سکه امامی را در بازار 30 هزار تومان کاهش دهد. اما واقعیت چه بود؟ آیا دست واسطه‌ها و دلالان از این بازار کوتاه شد؟

 

یک کارشناس حوزه سکه و طلا در این باره می‌گوید: «سود حراج سکه توسط بانک مرکزی، نصیب دلالان شده که این امر می‌تواند بر تورم تاثیرگذارد چرا که حراج سکه تزریق مابه‌‌التفاوت خرج دولتی و نرخ آزاد به بازار است.» کوروش چرخیان با اشاره به برنامه حراج سکه توسط بانک مرکزی اظهار کرد: «هدف بانک مرکزی شکستن حباب بازار سکه و نیز کمک به اقشار طبقه پایین است.»

 

او با بیان اینکه برنامه اقتصادی دولت و اصولا دخالت دولت در اقتصاد باعث شده که پول شهروندان به هدر برود یادآورشد: « نباید سرمایه ملی صرف چنین امری شود چرا که برنامه‌های دولتی باید به رونق تولید معطوف شود.»

 

به گفته این کارشناس: « بانک مرکزی انحصار تولید و توزیع سکه را بر عهده دارد و ایجاد حباب در بازار سکه به نفع دولت و بانک مرکزی خواهد بود.»

 

این کارشناس همچنین در ادامه صحبت‌های خود علت به وجود آمدن بازار سکه را ضعف فرهنگ اقتصادی و معیشتی خواند و تصریح کرد: «متاسفانه در اثر نبودن فرهنگ صحیح سرمایه‌گذاری، منابع اعتباری به سمت بازار سکه هدایت شده که این امر باعث تورم می شود.»